جلسه سوم

🔹فقه، عنوان جامع دانش دین شناسی است. 
در بین همه طوائف اسلامی فقه علم جامع دین شناسی بوده است. با این معنا حتی دانش کلام به معنای قدیم خودش تابع فقه است. 
 
🔹تعابیر مختلف برای این دانش 
فقه، علم النفس، علم معرفت النفس، علم التکلیف.
 
🔹در نگاه قدما موضوع دین، انسان است 
 
🔹این نکته کاملا برگرفته از میراث نبوی و اهل بیت است 
مهمترین کتاب در فقه العقائد، کتاب ایمان و کفر بوده است، که در آن نظام دانش دین را بر محور تکلیف توضیح داده اند. بی توجهی به کتاب ایمان و کفر هم به متکلمان ضربه زده است و هم به فقها. 
 
🔹در روایات ایمان و کفر، فقه قلب داریم که اکنون نه در کلام جا دارد و نه در فقه 
 
🔹تلقی فهرست نویسان ما هم همان تلقی قدمایی است 
اصطلاح کلام و فقه که برای توصیف افراد به کار می رود بر اساس همان تلقی قدمایی است. 

🔹می توان نشان داد که هر دو دانش فقه و کلام به معنای قدیمش ریشه در کلام اهل بیت دارد 
 
🔹در کتابهای لغت همین معنای کلی از فقه منعکس شده است 
برخی فقه را همان علم دانسته اند، برخی علم همراه با دقت و برخی علم به خفیات کلام.
 
🔹در تمام آیات قرآن، فقه به معنای فهم دقیق آمده است 

🔹بر خلاف ادعای خیلی از لغت شناسان، فقه هم به معنای فهم کلام است و هم به معنای فهم حقیقت خارجی 
 
🔹از دیدگاه قرآن، عقل ابزار اصلی تفقه به معنای عام آن است.