کیفیت نجس شدن اشیا (تنجس)
احتمالات ثبوتی
چهار تصویر برای نجس شدن چیز پاک ارائه شده است
- وحدت نجاست
- توسعه نجاست
- تولید نجاست
- ایجاد نجاست
۱. وحدت نجاست
نجاست متنجس از شئون نجاست نجس
یعنی برای اجتناب از نجس باید از متنجس هم اجتناب کرد. در این صورت،
همان طور که اکرام عالم شامل اکرام فرزند او هم هست؛ یعنی اکرام فرزند عالم مصداقی از اکرام عالم است.
مرحوم نائینی رابطه نماء و شیء را به همین صورت توضیح میدهد.
اجتناب از نجس یعنی اجتناب از خود آن نجس و اجتناب از ملاقی نجس؟
باید روشن شود که این شانیت در ناحیه امر است یا در ناحیه امتثال. آیا امر به اکرام عالم متضمن امر به فرزند اوست؟ و آیا این جا حکم توسعه یافته و قابل انفکاک نیست یا قابل انفکاک است؟
یا امتثال و اکرام عالم با اکرام فرزندش محقق میشود؟
| اشکال و پاسخ |
|
اگر نجس از بین برود، همچنان اجتناب از ملاقی نجس لازم است. این نشان میدهد که اجتناب از ملاقی از شئون اجتناب از ملاقا نیست. (آقای نایینی؟)
خیر؛ همچنان که اکرام فرزند عالم از شئون اکرام عالم است و عالم بعد از مرگش هم با اکررام فرزندش تکریم میشود. (آقای روحانی)
خیر؛ این مثال خوب نیست. نجاست وقتی از بین برود دیگر اجتناب از آن معنا ندارد. اما عالمی که مرده هنوز اکرام او معنا دارد. (آقای آملی) |
اجتناب از نجس بدون این (امتثال)
در مقام تکلیف .. ولی بدونش امتثال واقع نمیشه. مصب اشتغال است. ولی به قول صدر کلام شعری خیالی است.
امر، عموم شاملش است؛ مصب برائت است
حکمی داریم غیر ولی تابع نجاست قبلی یا اکرام ولد عالم. سوال: مجبورید بگویید ملاقات موضوع این حکم است. خب پس این میشود یک حکم جدید
۲. توسعه نجاست
توسعه نجاست یا سرایت واقعی نجاست به معنای وحدت و یگانگی نجاست متنجس و نجس است.
فرض کنید در ظرفی شراب هست و مقداری از آن را داخل ظرف دیگری که آب دارد میریزیم. در این صورت آنچه در ظرف دوم هست نجس دومی نیست. همان خمر و همان نجاست در ظرف دوم هم وجود دارد. همین طور اگر آب نجسی را به آب پاکی اضافه کنیم. در ایننمونهها توسعه حقیقی است.
در نظریه توسعه نجاست، سرایت نجاست و نسبت متنجس و نجس همیشه به همین شکل است و در مواردی که توسعه حقیقی نداریم، توسعه تعتباری داریم. مثلا وقتی لباس خیسی با مردار ملاقات میکند، همان نجاست اعتباری مردار در لباس اعتبار شده است. به سخن دیگر، با یک قانون و یک اعتبار شراب و ملاقی آن نجس اعتبار شدهاند. در این نظریه ملاقی نجس عنوان جدیدی برای اشياء متنجس نیست.
استناد شده به
آیات
والرجز فاهجر
روایات
فاره
وبإسناده ، عن محمد بن أحمد بن يحيى ، عن محمد بن عيسى اليقطيني ، عن النضر بن سويد ، عن عمرو بن شمر ، عن جابر ، عن أبي جعفر عليهالسلام قال : أتاه رجل فقال له : وقعت فأرة في خابية فيها سمن ، أو زيت ، فما ترى في أكله؟ قال : فقال له أبو جعفر عليهالسلام : لا تأكله ، فقال له الرجل : الفأرة أهون علي من أن أترك طعامي من أجلها ، قال : فقال له أبوجعفر عليهالسلام : إنّك لم تستخف بالفأرة ، وإنما استخففت بدينك ، إن الله حرم الميتة من كل شيء. (+)
۳. تولید نجس
ملاقات با نجس علت نجاست متنجس است
۴. ایجاد نجاست مستقل
در این نظریه، ملاقات با نجس موضوع نجاست جدید است و در کنار اشياء نجس، عنوانی به نام ملاقی نجس داریم. در واقع ملاقات با چیز نجس چیز نجس جدیدی ایجاد میکند و به تعبیری موضوع نجاست نجس جدید است.
بدون نظر