۱۹۶

وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ ۚ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ۖ وَلَا تَحْلِقُوا رُءُوسَكُمْ حَتَّىٰ يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ ۚ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ ۚ فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ۚ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ ۗ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ۗ ذَٰلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ

اتم:

۱/عمل کامل بیاور

احل لکم الرفث الی نسائکم... ثم اتموا الصیام الی الیل. یعنی روزه کامل را تا شب انجام دهید

۲/عمل شروع شده را کامل کند

دو تفسیر برای این هست. جامع البیان طبری رک. لذا مولف گفته آیه مجمل است.

نتیجه در عمره است. بعضی تمسک کرده‌اند که اصل عمره واجب است. طبری می‌گوید شاید معنا این است که اگر شروع کردی باید تمام کنی.

مثل ضیق فم الرکیه: یعنی از اول تنگ بساز نه این که گشاد بساز و بعد تنگ کن. این مشترک لفظی است بین تنگ گرفتن و تنگ کردن.

شان نزول:

دسته اول: آیه را تفسیر کرده اند:‌ایتوا بهما تامین. وسایل ۱۱/۷. هما مفروضان. من تمام الحج والعمره ... من المواقیت الذی...

دست دوم: به شان نزول اشاره دارد. من تمام الحج ان تحرم من دویرة اهلک... این را روایات ما تخطیه کرده اند. چرا که پیامبر این طور عمل نکرده با این که عملش تمام بوده. جاعل این روایت در ذهنش این بوده که اتموا معنایش تمام کردن بوده نه ایتو تامة

خب این دو معنا قابل جمع نیست. جامع عرفی ندارد. ضیق دو معنای بدون جامع دارد.

روایات شان نزول: العمره واجبه علی الخلق... لان الله یقول واتموا الحج والعمرة لله... وانما انزلت العمرة بالمدینة

زراره: ۱۹۲۲۹: همین مفاد آمده.

وانما انزلت العمرة بالمدینة: یعنی این در مدینه آمده. یعنی اصلا حکم عمره در مدینه اعلام شده. اصلش هنوزه نیامده بوده قبلا که این فرعش را بخواهد بیان کند.  بنا بر این یعنی شروعش کنید.

این هم معلوم می‌شود که آیات ناظر به امور محل ابتلا است.

گفتند: خب اگر می‌خواست بگوید : اگر شروع کردید... قال:‌اولا اصلش هنوز نیامده. اول اصلش دارد بیان می شود. ثانیا باید می گفت: اگر شروع کردید...

تمام حج و عمره به چیست؟

روایات:

تمامهما اجتناب الرفث والفسوق والجدال فی الحج:‌ ناظر به حکم تکلیفی

من تمام الحج... وقتها  رسول الله: ناظر بهحکم وضعی

... واتقاء ما یتقی المحرم فیهما:‌جمع بین وضعی و تکلیفی

تمام الحج والعمرة... ان یحفظ المرء لسانه الا من خیر

تمام الحج لقاء الامام

فلیختم بزیارتنا لان ذلک من تمام الحج